Đình Xuân Canh
 
Đình Xuân Canh là nơi tưởng niệm Sơn thần Cao Sơn Đại Vương
Đình Xuân Canh là nơi tưởng niệm Sơn thần Cao Sơn Đại Vương.

Đình Xuân Canh hay còn có tên là đình Thượng Lão, hiện thuộc thôn Xuân Canh, xã Xuân Canh, huyện Đông Anh, Hà Nội.

Xuân Canh là vùng đất cổ. Xưa kia đây là rừng rậm, trải qua bao đời khai phá tạo dựng nên xóm làng trù phú.

Đình Xuân Canh là nơi tưởng niệm Sơn thần Cao Sơn Đại Vương – một nhân vật quan trọng trong hệ thống thần tiện của người Việt cổ. Phối thờ trong di tích còn có bộ long ngai bài vị của Linh Lang Đại Vương.

 
"Di tích ra đời từ trước năm 1973"

Di tích được xây dựng từ khá lâu đời, nhưng trải qua những bước thăng trầm của lịch sử dân tộc, đến nay, đình không còn lưu giữ được những tư liệu nói về năm khởi dựng ngôi đình.

Trong hệ thống sắc phong còn lưu giữ được có đạo sắc phong niên đại sớm là sắc Cảnh Hưng 4 (Quý Hợi, 1743), những hiện vật mang phong cách thế kỷ VIII.

Hiện nay, các hạng mục cấu thành nên di tích gồm: tam quan, sân đình, hai dãy tả, hữu mạc và đại đình. Tam quan được xây bằng gạch, dạng trụ biểu và trang trí hoa văn, thân ghi câu đối.

Hai dãy nhà tả, hữu mạc có kiến trúc đơn giản kiểu tường hồi bít đốc gồm 3 gian 2 dĩ, kết cấu theo lối chồng rường, bào trơn, kẻ soi. Mái lợp ngói ta, nền lát gạch Bát Tràng cổ.

 

Tòa đại đình gồm 5 gian 2 dĩ, kiểu 4 mái, điều này tạo cảm giác nhẹ nhàng, thanh thoát, bay bổng. Gian giữa làm nơi tế lễ, các gian bên tôn nền cao làm nơi hội họp việc làng. Cấu trúc bộ khung tòa đại đình rất vững chắc, bộ vì làm kiểu “thượng giá chiêng, hạ kẻ chuyền”.

Mỗi bộ vì kèo có kết cấu mặt bằng theo lối 6 hàng chân. Cấu trúc của các vì kèo là những bộ phận trụ chống chủ yếu, nối bằng những xà dọc phía dưới và những đường hoành phía trên, để tạo thành một khung cột vững chắc đỡ toàn bộ lực đè của mái nhà.

Trang trí kiến trúc và điêu khắc tại đình cho thấy nghệ thuật được thể hiện phong phú về đề tài, đa dạng về nội dung và hầu hết đều mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVII – XIX. Hơn nữa, số lượng di vật còn lưu giữ tại di tích cũng có rất nhiều chủng loại với nhiều chất liệu khác nhau.

Một số di vật tiêu biểu như các sắc phong có niên đại Cảnh Hưng 4 (năm 1743), Tự Đức 10 (năm 1857) và 33 (năm 1880), Khải Định 3 (năm 1917); 2 pho tượng phỗng đá nghệ thuật thế kỷ XVIII;...

 

Sự tồn tại suốt mấy trăm năm của di tích khẳng định vai trò quan trọng của ngôi đình làng trong đời sống tinh thần của nhân dân địa phương.

Trải qua những biến đổi, cụm di tích đình Xuân Canh vẫn tồn tại và trở thành một địa chỉ văn hóa quý của Thủ đô, cùng với các di tích lịch sử văn hóa của Thăng Long tô sáng truyền thống văn hóa của dân tộc hàng ngàn năm nay.

"Đình Xuân Canh đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xếp hạng năm 2000"