Lễ Thánh sinh Đức vua An Dương Vương được tổ chức vào ngày 11 tháng Tám âm lịch hàng năm tại đền Thượng do cộng đồng cư dân tổ chức để  tưởng nhớ về vị vua lập nên nhà nước Âu Lạc - người có công dựng nước và giữ nước buổi đầu lịch sử dân tộc.

Đền thờ Đức vua An Dương Vương tại Cổ Loa

Theo tục lệ xưa ghi chép trong sách “Tục lệ xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, tổng Cổ Loa, tỉnh Phúc Yên - năm 1942”, nghi lễ được chuẩn bị chu đáo, mang đậm màu sắc tín ngưỡng dân gian:

Hương án trên bày mâm cỗ chay, thanh tịnh, trang nghiêm.

Hương án dưới bày thịt lợn đen, thịt trâu đen, xôi, rượu, bánh chưng, bánh trôi – những sản vật tiêu biểu gắn với đời sống nông nghiệp và tín ngưỡng phồn thực.

Ngoài phần lễ, phần hội có hát ca cả ngày, tạo không khí vui tươi, gần gũi, vừa linh thiêng vừa đậm tình làng nghĩa xóm.

Không chỉ lưu truyền trong dân gian, việc thờ tự Đức vua An Dương Vương còn được triều đình các thời đại phong kiến ghi nhận. Trải qua lịch sử, tại Cổ Loa còn lưu giữ được nhiều đạo sắc phong dưới triều Lê - Nguyễn. Nội dung các sắc phong đều tôn vinh Ngài là Hoàng đế văn võ toàn tài, thông minh xuất chúng, có công lớn trong việc dựng nước và giữ nước, được ca ngợi là vị thần “cầu nguyện được thông suốt ứng nghiệm, biết được những điều khôn lường trước, bền vững lâu dài, lặng yên giúp đỡ trong cõi trời”. Các triều đại đều kính trọng, tôn vinh nên đã ban sắc và phong mỹ tự cho Đức vua An Dương Vương, coi Ngài là bậc minh quân che chở cho quốc thái dân an.

Sắc phong ngày 24 tháng 7 năm Cảnh Hưng thứ nhất (1740)

Đặc biệt, Sắc phong ngày 24 tháng 7 năm Cảnh Hưng thứ nhất (1740) còn ghi rõ: “Vì trẫm được tấn phong ngôi Vương, ngồi trên ngôi báu tôn phù xã tắc, củng cố cơ đồ, làm lễ gia phong An Dương Vương ba mỹ tự: Cương Nghị, Huy Nhu, Ý Cung Hoàng đế.” Những mỹ tự ấy không chỉ là lời tôn vinh của triều đình phong kiến mà còn khẳng định niềm tin bất diệt của nhân dân vào đức độ và công lao của vị vua dựng nước.

Ngày nay, Lễ Thánh sinh Đức vua An Dương Vương vẫn được nhân dân Cổ Loa duy trì, như một minh chứng cho sự gắn kết giữa lịch sử và đời sống tín ngưỡng, giữa ký ức cộng đồng và sức sống văn hóa dân gian. Đây là dịp để mỗi người con đất Việt trở về với nguồn cội, tự hào về truyền thống chống ngoại xâm, biết ơn những bậc tiền nhân đã gây dựng cơ đồ. Đồng thời, ngày lễ Thánh sinh còn góp phần làm phong phú thêm diện mạo văn hóa tâm linh ở Cổ Loa nói riêng, vùng đất Thăng Long – Hà Nội nói chung, bồi đắp sức mạnh tinh thần, hun đúc tình yêu quê hương đất nước.

Lễ Thánh sinh ở Cổ Loa còn là nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại, đưa giá trị di sản đến gần hơn với cộng đồng, để những tinh hoa lịch sử và văn hóa dân gian tiếp tục được lan tỏa và trường tồn cùng dân tộc.

BAN QUẢN LÝ KHU DI TÍCH CỔ LOA