Trong kho tàng tín ngưỡng và phong tục tập quán ở Cổ Loa – mảnh đất gắn với nhà nước Âu Lạc thời kỳ An Dương Vương và những câu chuyện truyền thuyết nổi tiếng về tình yêu Mỵ Châu – Trọng Thủy, ngày 13 tháng Tám âm lịch hằng năm có một nghi lễ đặc biệt được nhân dân địa phương gọi là “ngày ăn sêu Bà Chúa Mỵ Châu”. Đây là ngày gắn với sự kiện ăn hỏi công chúa Mỵ Châu, được lưu truyền qua nhiều thế hệ như một biểu tượng vừa linh thiêng vừa nhân văn.

Bún xào cần trong ngày ăn sêu

Tục ăn sêu Bà Chúa được người dân tổ chức tại am Bà Chúa trong khu di tích Cổ Loa. Ngày này, con cháu trong làng, khách thập phương cùng nhau dâng hương, bày lễ vật, thể hiện sự tưởng nhớ đến Mỵ Châu – người con gái của vua An Dương Vương, đồng thời cũng là nhân vật gắn với những huyền thoại đậm chất nhân văn về tình yêu, sự chung thủy. Bằng tấm lòng thành kính, người dân tin rằng việc tưởng niệm sẽ được Bà Chúa chứng giám, phù hộ cho gia đình hưng thịnh, hòa thuận, con cháu hiếu thảo, mùa màng tốt tươi.

Một nét độc đáo trong ngày ăn sêu Bà Chúa Mỵ Châu chính là tục ăn bún. Người Cổ Loa quan niệm rằng bún là món ăn tượng trưng cho sự thanh sạch, mềm mại, tinh khiết – phù hợp với hình ảnh công chúa Mỵ Châu. Từ bao đời nay, mỗi dịp 13 tháng Tám hàng năm, các gia đình trong các làng xóm ở Cổ Loa đều chuẩn bị, sửa soạn một mâm lễ mặn, trong đó không thể thiếu các món ăn nấu cùng bún như: bún xào cần, bún chả, bún riêu cua…, rồi cùng nhau quây quần sum họp, thưởng thức. Không chỉ đơn giản là một bữa ăn, mà đó còn là dịp gắn kết cộng đồng, chia sẻ tình cảm xóm giềng, cùng nhau nhớ về cội nguồn, bồi đắp thêm niềm tự hào về truyền thống quê hương.

Ngày ăn sêu Bà Chúa Mỵ Châu ở Cổ Loa không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn phản ánh sự hòa quyện giữa tín ngưỡng dân gian và phong tục đời thường. Qua đó, người dân Cổ Loa gửi gắm ước vọng về một cuộc sống an lành, gia đình hạnh phúc, quê hương thịnh vượng. Đồng thời, đây cũng là dịp để giáo dục các thế hệ trẻ về truyền thuyết, về giá trị nhân văn sâu sắc ẩn chứa trong mảnh đất từng là kinh đô của nước Âu Lạc xưa.

Việc duy trì và phát huy tục lệ này góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa của vùng đất Cổ Loa – “đất thiêng ngàn năm” trong tâm thức dân tộc. Ngày 13 tháng Tám âm lịch hằng năm, tiếng trống hội, hương khói nghi ngút nơi am Bà Chúa và những bát bún giản dị vẫn nhắc nhở mỗi người dân nơi đây về cội nguồn lịch sử, về tấm lòng son sắt của công chúa Mỵ Châu – nhân vật vừa thực vừa huyền ảo, để lại dấu ấn không phai trong lịch sử dân tộc.

Nhân dân Cổ Loa luôn gìn giữ và lan tỏa nét đẹp văn hóa độc đáo này, để ngày ăn sêu Bà Chúa Mỵ Châu ở Cổ Loa mãi là nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của nhân dân, góp phần bảo tồn di sản văn hóa dân tộc:

“Thương nhau như bún với cần

Món ăn muôn thuở con dành phần u

Mười ba tháng Tám giữa thu

Đi đâu cũng nhớ cho dù xa xôi”.

BAN QUẢN LÝ KHU DI TÍCH CỔ LOA