Xóm Thượng ở phía đông bắc thành Nội, còn có tên là Thượng ngõ. Điếm nằm ở phía bắc của xóm cách thành Trung khoảng 300m.
Trước đây xóm Thượng có Điếm cũ, gồm 7 gian, xây hướng Tây, sau đã bị phá trong thời kỳ chiến tranh. Theo các cụ cao niên kể lại thì vị trí của Điếm trong lịch sử có thể đã thay đổi đến 4 lần. Nay ở Điếm mới chỉ còn giữ được một thanh thượng lương mà trên đó có khắc niên hiệu trùng tu ngôi điếm cũ vào năm Thành Thái thứ 10 (1898). Sau nhiều lần di chuyển, ngôi Điếm hiện nay được xây dựng lại năm 2001.
Điếm xóm Thượng
Điếm có mặt bằng bố cục hình chữ “nhị” gồm hai ngôi nhà nằm song song trước, sau: tiền tế và hậu cung, trên một nền cao chừng một mét được lát gạch mới kiểu Bát Tràng.
Tòa tiền tế gồm 7 gian với các bộ vì kèo bằng gỗ xoan được làm theo kiểu “kẻ chuyền” với 4 hàng chân cột; mái lợp ngói mũi hài, có bốn góc đao. Trên mái có đắp trang trí các đầu rồng cuốn hướng vào phía trong. Mặt trước có bậc lên chạy suốt 5 gian kiểu “ ngũ cấp”. Mặt sau để trống 3 gian lấy lối vào hậu cung. Hai đầu hồi để trống một gian giữa. Phần tường ngăn chỉ là ở bốn góc. Do vậy ngôi nhà tiền tế không có cửa rất thoáng đãng. Phía ngoài tường là hành lang chạy suốt chung quanh, được giới hạn bởi bốn cột đỡ đầu đao ở các góc nền.
Hậu cung là một kiến trúc nhỏ, bằng ba gian giữa của tiền tế, được xây tường bao ba mặt. Phía trước để cửa bức bàn. Mái lợp ngói mũi hài, tiếp giáp mái với tiền tế, dưới có máng hứng nước mưa bằng tôn.
Tên của điếm được ghi trên bức bình phong ở lối đi vào: Đại điếm Thượng thôn. Toàn bộ khu điếm rộng hơn 1000m2 , trong đó kiến trúc tiền tế và hậu cung chiếm một phần năm, còn lại là sân vườn và công trình phụ. Toàn bộ tòa điếm mới được phục hồi vào năm 2003, cách điếm cũ chừng 10m. Tuy rằng đây là kiến trúc mới được phục dựng nhưng với bố cục và cách thức tạo tác theo phong cách truyền thống nên điếm xóm Thượng khá đẹp đẽ khang trang.
Trong điếm có một số hiện vật, đồ thờ: cửa võng, hoành phi, câu đối, chuông đồng, lư hương, đỉnh đồng cùng hương án bài vị với các đồ thờ tự khác. Tất cả làm cho nội thất ngôi điếm thêm trang trọng, tôn nghiêm. Điếm xóm thượng có ban thờ quan linh, thổ công thổ địa. Ngoài ra, ở đây còn đặt ban thờ các liệt sĩ trong thời kì cách mạng kháng chiến của cụm dân cư Thượng - Cưu - Bãi.
Điếm xóm Thượng là nơi hội họp của địa phương, là nơi thường xuyên tổ chức những hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ, thể thao. Do vậy đã góp phần giữ gìn, nâng cao những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của địa phương.
BAN QUẢN LÝ KHU DI TÍCH CỔ LOA
